Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 1
w Zawoi Centrum
Patron
Hugo Zapałowicz (1852-1917)
Hugo Zapałowicz urodził się 15 listopada 1852r. w Lubljanie. Jego matka, Maria Smole, była Słowenką. Ojciec Hugona, Władysław, był inżynierem architektem (budował m.in. twierdzę przemyską). Rodzina Zapałowiczów zamieszkała w Przemyślu i tam w 1871r. Hugo ukończył gimnazjum. Rok lub dwa lata wcześniej odbył swą pierwszą wycieczkę na Babią Górę i w Tatry.
Pragnął studiować botanikę, lecz pod naciskiem rodziców w 1871r. podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim. Nie zrezygnował z zamiłowań przyrodniczych, poświęcając letnie miesiące na badania florystyczne w masywie Babiej Góry. Po studiach w 1876r. pracował w charakterze sędziego wojskowego
w armii austro-węgierskiej, łącząc karierę zawodową z badaniami przyrodniczymi.
Ich efektem była opublikowana w 1880r. praca Roślinność Babiej Góry pod względem geograficzno-botanicznym (z mapą, przekrojami i dodatkiem do flory Pilska, Policy i Makowskiej Góry).
W roku 1880 Zapałowicz przeprowadził się do Wiednia i objął stanowisko porucznika-audytora. Prowadził studia geologiczno-geograficzne oraz botaniczne
na Uniwersytecie Wiedeńskim. Studiował m.in. geografię roślin u Antoniego Kernera
i przeniósł metody jego pracy w nasze tereny górskie. Latem 1880r. odbył swą pierwszą wyprawę w Czarnohorę i Alpy Rodniańskie, badając szatę roślinną od strony Galicji i Węgier. Prowadził także studia geologiczne tego terenu. O jego pracowitości świadczy ponad 100 tysięcy obserwacji botanicznych, opublikowanych w szeregu prac, z których najsłynniejsza to Roślinna szata gór Pokucko-Marmaroskich (1889r.)
W roku 1888 Zapałowicz przeniesiony został do Innsbrucka, gdzie odbywał wędrówki po Alpach (rejon Wysokich Taurów).W tym czasie przystąpił do realizacji planu podróży dookoła świata (Wiedeń- Paryż - Bordeaux - Buenos Aires - Valparaiso; zachodnie brzegi Ameryki - Japonia, Władywostok, Szanghaj i Hongkong - Ziemia Święta - Aleksandria - Kair).Zakończył swoją wyprawę w Trieście, dokąd dopłynął
w początkach 1890r.
W 1891r. Zapałowicz ożenił się z Józefą Marjańską, która umarła w połogu, osieracając ich synka, Józefa. Dzieckiem zaopiekowała się matka Zapałowicza. Tragedia życiowa nie przerwała działalności naukowej Zapałowicza. W trzy lata po powrocie z podróży dookoła świata opublikował w języku niemieckim geograficzny opis dorzeczaRio Negro w Patagonii (Das Rio Negro-Gebiet in Patagonien). Rok później został członkiem korespondentem Wydziału Matematyczno- Przyrodniczego krakowskiej Akademii Umiejętności. Wciąż jednak był pogrążony w apatii po śmierci żony. Podsunięto mu wówczas pomysł opisania jego podróży dookoła świata (Jedna z podróży naokoło ziemi – 1899r.)
W roku 1896 Zapałowicz przeniósł się do Lwowa, gdzie został awansowany do stopnia majora-audytora. Znów odwiedził Góry Pokucko-Marmaroskie, prowadził badaniai opisywał rzadkie gatunki flory i fauny. Od 1903 r. zamieszkał w Krakowie.
W 1905r., po 35 latach służby, Zapałowicz przeszedł w stan spoczynku. W tym samym roku w Krakowie wydał swój jedyny tomik poezji, zatytułowany Z marzeń i zdarzeń. Okazał się być nie tylko poetą, ale także krytykiem literackim, o czym zaświadcza jego rozprawa Z rozmyślań o Hamlecie (1909r.).
W końcu 1905r. zamieszkał w Zawoi. Oddawał się tu działalności społecznej w Towarzystwie Tatrzańskim, będąc członkiem Wydziału (Zarządu Głównego). W 1905r. założył Oddział Babiogórski TT, z siedzibą w Makowie (potem w Zawoi). Rok później wyznakował pierwsze w Beskidach Zachodnich szlaki turystyczne: z Zawoi do Suchej,z Zawoi na Babią Górę, łącznie przeszło 40 km. Wystąpił też z inicjatywą wybudowania schroniska pod Babią Górą - uroczyste otwarcie budynku na Markowych Szczawinach odbyło się 15 września 1906r. W tym samym czasie Zapałowicz podjął akcję przeciwko niszczycielskim poczynaniom Beskidenvereinu.
W 1907r. wniósł skargę do sądu w Makowie z żądaniem ukarania niemieckiej organizacji za bezprawne i złośliwe niszczenie polskich znaków turystycznych.
W 1906r. rozpoczął pracę nad swym wielkim dziełem systematycznym Przegląd krytyczny roślinności Galicji, którego kolejne tomy ukazywały się do 1914r.
W uznaniu zasług Hugona Zapałowicza dla turystyki i naukowego poznania Karpat, walne zgromadzenie Towarzystwa Tatrzańskiego w dniu 27 czerwca 1913r. nadało mu godność członka honorowego. Po wybuchu pierwszej wojny światowej, Zapałowicz, już na emeryturze, zgłosił się do wojska i wyruszył na front. Przydzielono go do Twierdzy Przemyśl, obleganej przez pół roku, a po poddaniu załoga została wzięta do niewoli i wywieziona w głąb Rosji. Zapałowicz został osadzony najpierw w Kazalińsku, potem w Perowsku w Turkiestanie, gdzie został komendantem obozu. W niewoli również kontynuował swoje badania naukowe, gromadził zbiory botaniczne i geologiczne. W listach do rodziny żałował, że wydał już swoją książkę o podróży dokoła świata, gdyż zabrakło w niej tej interesującej części.
W dniu 20 listopada 1917r., na kilka dni przed wymianą jeńców i możliwością powrotu do kraju, zmarł na zawał serca. Na jego biurku pozostała kartka z niedokończonym wierszem Ostatni głos mej duszy.
Tekst na podstawie publ. Janusza Zdebskiego - "KARPATY" zesz. 13-14 oprac. Katarzyna Turska
Patronem szkoły Podstawowej nr 1 w Zawoi Centrum jest Hugo Zapałowicz, doktor prawa, botanik, geolog, wybitny znawca Babiej Góry i jej przyrody, badacz Karpat Wschodnich, założyciel Oddziału Babiogórskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, zwany "ojcem turystyki babiogórskiej", parający się poezją, prozą i krytyką literacką.
Szkoła Podstawowa nr 1 w Zawoi Centrum, przyjmując jego imię w okresie międzywojennym, doceniła jego zasługi, jakie wniósł w rozwój Zawoi i szkolnictwa zawojskiego.
Szkoła Podstawowa nr 1
im. Hugona Zapałowicza
w Zawoi
Kontakt
33 877 50 20
zszawojacentrum@gmail.com
Zawoja Centrum 2000,
34-222 Zawoja
Poniedziałek - Piątek
7:30 - 15:00
Informacje
Dla uczniów
O szkole
Strona www stworzona w kreatorze WebWave.